
Ślad węglowy – co warto o nim wiedzieć?
ŚLAD WĘGLOWY A ZMIANY KLIMATU
Ślad węglowy stał się kluczowym wskaźnikiem w globalnej strategii walki ze zmianami klimatycznymi. Ideą jego szacowania jest identyfikacja i ocena ilości gazów cieplarnianych emitowanych w wyniku m.in. spalania paliw kopalnych w aktywności człowieka. Ten instrument pomiarowy umożliwia przedsiębiorstwom i organizacjom, zrozumienie ich wpływu na środowisko, co staje się fundamentem podejmowania zrównoważonych decyzji i działań mających na celu minimalizowanie negatywnego wpływu działalności człowieka na środowisko. Określenie śladu węglowego opiera się na estymacji emisji w całym cyklu życia np. produktu, uwzględniając każdy etap: produkcję, transport, użytkowanie i utylizację. Takie podejście pozwala na kompleksową ocenę i identyfikację obszarów, gdzie możliwe są efektywne redukcje emisji gazów cieplarnianych. Obliczenia wspierane przez zaawansowane technologie, takie jak analizy modelowania i symulacyjne, są kluczowe dla osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju.
Świadomość śladu węglowego staje się ważnym elementem strategii przedsiębiorstw czy miast dążących do redukcji swojego wpływu na klimat, zyskując także na znaczeniu w oczach konsumentów oraz mieszkańców. Wdrażanie zrównoważonych praktyk opartych na wynikach oceny śladu węglowego jest nie tylko korzystne dla środowiska, ale także przyczynia się do osiągnięcia celów globalnych związanych ze zmianami klimatycznymi. W efekcie, szacowanie śladu węglowego wyznacza kierunek działań, inspirując do innowacji technologicznych, efektywnego zarządzania zasobami oraz współpracy globalnej w dążeniu do bardziej zrównoważonej przyszłości i przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym.
CZYM JEST ŚLAD WĘGLOWY?
Ślad węglowy jest najbardziej adekwatną jednostką do pomiaru wpływu działalności człowieka na środowisko naturalne, a w szczególności na zmiany klimatu. Według teorii, to suma antropogenicznych gazów cieplarnianych emitowanych w określonym czasie, w wyniku spalania paliw kopalnych, wyrażona w tonach lub kilogramach ekwiwalentu CO2. W ramach Protokołu z Kiotouwzględniono i zdefiniowano sześć gazów cieplarnianych. Są to: dwutlenek węgla (CO2), metan (CH4), podtlenek azotu (N2O), fluorowęglowodory (HFC), perfluorowęglowodory (PFC) i sześciofluorek siarki (SF6). Ze względu na krótką żywotność w atmosferze, para wodna, uważana za najpowszechniejszy gaz cieplarniany, nie została uwzględniona w protokole.
ŚLAD WĘGLOWY A EFEKT CIEPLARNIANY
Efekt cieplarniany to zjawisko związane z zatrzymywaniem ciepła w atmosferze. W naturalny sposób, atmosfera Ziemi pełni funkcję izolatora, pozwalając na przepuszczanie promieniowania słonecznego, ale jednocześnie utrudniając ucieczkę ciepła z powierzchni planety do kosmosu. Efekt cieplarniany jest niezbędny dla utrzymania odpowiedniej temperatury na Ziemi, dzięki czemu życie może istnieć. Jednakże, działalność człowieka doprowadziła do wzrostu stężenia gazów cieplarnianych, co wzmocniło ten efekt, prowadząc do globalnego ocieplenia. Gazy cieplarniane to substancje, które absorbują i emitują promieniowanie podczerwone w zakresie fal elektromagnetycznych. To właśnie one są odpowiedzialne za zatrzymywanie ciepła w atmosferze.
ŚLAD WĘGLOWY A GAZY CIEPLARNIANE
Poniżej kilka kluczowych gazów cieplarnianych oraz ich wpływ na ślad węglowy:
- Dwutlenek Węgla (CO2):
- Źródła: Spalanie paliw kopalnych (węgiel, gaz, ropa naftowa), deforestacja, procesy przemysłowe.
- Wpływ: Dwutlenek węgla jest głównym gazem cieplarnianym, odpowiadającym za około 76% globalnych emisji gazów cieplarnianych. Jego długotrwałe zatrzymywanie w atmosferze przyczynia się do globalnego ocieplenia.
- Metan (CH4):
- Źródła: hodowla bydła, produkcja i transport ropy i gazu, procesy fermentacji w przemyśle spożywczym, gospodarka odpadami organicznymi, w tym składowanie śmieci.
- Wpływ: Metan jest ponad 25 razy bardziej efektywnym gazem cieplarnianym niż dwutlenek węgla w ciągu 100 lat. Jednak w krótszej perspektywie (np. 20 lat), jego wpływ jest znacznie większy.
Ozon (O3):
- Źródła: Formuje się w wyniku reakcji chemicznych gazów zanieczyszczających, takich jak tlenki azotu i związki organiczne.
- Wpływ: Ozon w niższych warstwach atmosfery działa jako gaz cieplarniany, ale w wyższych warstwach, w stratosferze, pełni rolę ochronną, blokując szkodliwe promieniowanie słoneczne.
- Podtlenek Azotu (N2O):
- Źródła: Uprawy rolnicze, spalanie paliw kopalnych, procesy przemysłowe.
- Wpływ: Podtlenek azotu jest silnym gazem cieplarnianym, o ponad 200-krotnie większym potencjale w stosunku do dwutlenku węgla w ciągu 100 lat.
- Gazy Fluorowane:
- Źródła: Produkowane sztucznie substancje chemiczne, takie jak fluorowani węglowodory, używane w przemyśle chłodniczym, elektronice i innych sektorach.
- Wpływ: Chociaż stanowią mniejszą część emisji, ich potencjał do zatrzymywania ciepła jest znaczny, a niektóre z nich są bardzo trwałe w atmosferze.
Wpływ gazów cieplarnianych na ślad węglowy jest mierzony w jednostkach ekwiwalentu CO2, które uwzględniają różnice w potencjale do zatrzymywania ciepła. Zrozumienie roli poszczególnych gazów cieplarnianych jest kluczowe dla skutecznych działań mających na celu redukcję emisji i łagodzenie skutków zmian klimatycznych. Współczesne badania nad klimatologią i nauki o środowisku koncentrują się na poszukiwaniu rozwiązań, które pomogą zminimalizować wpływ tych gazów na środowisko i zapewnić zrównoważony rozwój naszej planety. Emisje gazów cieplarnianych mają szerokie spektrum skutków, zarówno na środowisko naturalne, jak i ludzkie zdrowie.
SKUTKI EMISJI GAZÓW CIEPLARNIANYCH
Poniżej główne skutki emisji gazów cieplarnianych:
- Globalne ocieplenie: Emisje gazów cieplarnianych przyczyniają się do zatrzymywania promieniowania słonecznego w atmosferze, co prowadzi do globalnego ocieplenia klimatu. To zjawisko wpływa na temperatury powierzchni Ziemi, prowadząc do wzrostu średnich temperatur, zmian w cyklach klimatycznych i ekstremalnych zjawisk atmosferycznych.
- Zmiany klimatyczne: Emisje gazów cieplarnianych są głównym czynnikiem zmian klimatycznych. Te zmiany obejmują ekstremalne zjawiska atmosferyczne, takie jak intensywne burze, powodzie, susze i wzrost poziomu morza. Zmieniający się klimat wpływa na ekosystemy, gatunki zwierząt i roślin, a także na dostępność wody i żywności.
- Topnienie lodowców i lodu morskiego: Wzrost temperatury atmosferycznej przyczynia się do topnienia lodowców i lodu morskiego, co prowadzi do podnoszenia poziomu morza. Topnienie lodów kontynentalnych może mieć dalekosiężne konsekwencje dla obszarów przybrzeżnych i wysp, a także dla ludzi i zwierząt, które zależą od tych obszarów.
- Oceaniczne zakwaszenie: Dwutlenek węgla emitowany do atmosfery częściowo rozpuszcza się w wodzie, tworząc kwas węglowy. To zjawisko prowadzi do zakwaszania oceanów, co ma szereg negatywnych skutków dla organizmów morskich, w tym korali, małży i innych organizmów z wapiennych struktur.
- Utrata bioróżnorodności: Zmiany klimatyczne i inne skutki emisji gazów cieplarnianych mogą prowadzić do utraty bioróżnorodności. Niektóre gatunki zwierząt i roślin mogą mieć trudności w dostosowaniu się do szybko zmieniających się warunków środowiskowych, co zwiększa ryzyko ich wymarcia.
- Zmiany w rolnictwie: Wzrost temperatury i zmienność klimatyczna wpływają na plony i jakość upraw, co ma konsekwencje dla produkcji żywności. Niektóre regiony mogą stać się mniej odpowiednie do tradycyjnych form rolnictwa, co zwiększa ryzyko niedoboru żywności.
- Zmiany w dostępie do wody: Zmiany klimatyczne wpływają na cykle wodne, co może prowadzić do zmniejszenia dostępności wody zwiększając ryzyka wystąpienia susz. To z kolei ma wpływ na rolnictwo, dostępność wody pitnej i funkcjonowanie ekosystemów wodnych.
GAZY CIEPLARNIANE A ZDROWIE
Zdrowotne skutki – wzrost temperatury sprzyja rozwojowi chorób przenoszonych przez wektory, takich jak malaryczny komar. Ekstremalne zjawiska atmosferyczne i zmiany w dostępie do żywności mogą również wpływać na zdrowie ludzi.
Wszystkie te skutki wykazują, że emisje gazów cieplarnianych mają poważne konsekwencje dla środowiska naturalnego, klimatu i ludzkiego zdrowia. Dlatego tak ważny jest stały monitoring emisji. Podejmowanie działań w celu ograniczenia tych emisji staje się kluczowym elementem globalnych wysiłków na rzecz zrównoważonego świata.

JAK MIERZYĆ ŚLAD WĘGLOWY?
Analiza śladu węglowego wymaga zastosowania specjalnych metod pomiaru, które obejmują pełny cykl życia danego produktu lub usługi. Istnieją różne podejścia do pomiaru śladu węglowego, ale najczęściej stosowanym jest tzw. analiza cyklu życia (LCA – Life Cycle Assessment). Analiza cyklu życia bada wszystkie etapy życia danego produktu lub usługi, począwszy od pozyskania surowców, poprzez produkcję, transport, użytkowanie, aż po utylizację. W każdym z tych etapów uwzględnia się emisje gazów cieplarnianych oraz inne aspekty środowiskowe, takie jak zużycie wody czy zużycie energii. Ślad węglowy obejmuje trzy główne zakresy, które są używane do określenia pełnego wpływu emisji gazów cieplarnianych związanych z danym produktem, usługą lub organizacją. Te trzy zakresy zostały zdefiniowane przez organizację Greenhouse Gas Protocol (Protokół Gazów Cieplarnianych) i obejmują:
Zakres 1 (Scope 1): Emisje bezpośrednie. Obejmuje bezpośrednie emisje gazów cieplarnianych, które są wynikiem działań organizacji lub przedsiębiorstwa. Przykłady to emisje z procesów produkcyjnych, spalania paliw w zakładach, pojazdach firmowych, itp.
Zakres 2 (Scope 2): Emisje pośrednie związane z zużyciem energii. Obejmuje emisje gazów cieplarnianych powstałe w wyniku produkcji energii zużywanej przez organizację. Przykładowo, emisje z elektrowni, z której pochodzi energia elektryczna zużywana przez firmę.
Zakres 3 (Scope 3): Emisje poza zakresem organizacji, ale związane z jej działalnością. Obejmuje wszystkie pozostałe pośrednie emisje gazów cieplarnianych związane z daną organizacją, ale poza zakresem jej bezpośredniej kontroli. Przykłady to emisje związane z łańcuchem dostaw, podróżami służbowymi, zużyciem produktów przez konsumentów itp.
Wprowadzenie podziału na te trzy zakresy pozwala na pełniejsze zrozumienie pełnego wpływu organizacji na emisje gazów cieplarnianych. Działy te pomagają w identyfikacji obszarów, w których można podejmować działania w celu redukcji emisji oraz oceny zrównoważonego zarządzania wpływem na klimat. Wiele organizacji skupia się na redukcji emisji we wszystkich trzech zakresach, aby osiągnąć bardziej kompleksowe cele zrównoważonego rozwoju.
JAKIE SĄ ŹRÓDŁA EMISJI CO2?
Aby zminimalizować ślad węglowy, konieczne jest zidentyfikowanie głównych źródeł emisji dwutlenku węgla. Przeglądając różne sektory działalności ludzkiej, możemy zidentyfikować kluczowe obszary, na których skupienie przyniesie największe efekty.
Energetyka
Jednym z największych źródeł emisji dwutlenku węgla jest sektor energetyczny. Tradycyjne źródła energii, takie jak spalanie węgla, ropy naftowej i gazu, generują ogromne ilości CO2. Energetyka to 75-80% globalnych emisji CO2 pochodzi z sektora energetycznego, głównie z spalania paliw kopalnych do produkcji energii elektrycznej i cieplnej. Przejście na odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna, wiatrowa czy geotermalna, jest kluczowe dla redukcji śladu węglowego w tym sektorze. Inwestycje w rozwój technologii magazynowania energii, a także poprawa efektywności energetycznej, mogą znacznie przyczynić się do ograniczenia emisji.
Transport
Sektor transportu jest kolejnym znaczącym źródłem emisji dwutlenku węgla. Samochody, samoloty, statki i inne środki transportu napędzane tradycyjnymi paliwami kopalnymi generują około 15-20% globalnych emisji gazów cieplarnianych, w tym CO2, metan i tlenek azotu, głównie związanych z spalaniem paliw transportowych. Wprowadzenie pojazdów elektrycznych, rozwój transportu publicznego, a także promowanie bardziej zrównoważonych form podróży, takich jak rower czy piesze spacery, są kluczowe dla zmniejszenia wpływu transportu na środowisko.
Przemysł
Produkcja dóbr konsumpcyjnych i przemysł ciężki również odpowiadają za znaczne emisje dwutlenku węgla (około 20-25% globalnych emisji, zarówno bezpośrednich (z procesów przemysłowych) jak i pośrednich (z produkcji energii zużywanej przez ten sektor). W tym sektorze kluczowe są innowacje technologiczne, zmiana modelu produkcji na bardziej efektywny i ekologiczny, a także promowanie recyklingu i minimalizacji odpadów.
Rolnictwo
Systemy rolnicze, zwłaszcza hodowla zwierząt, generują duże i około 10-15% globalnych emisji gazów cieplarnianych, głównie w postaci metanu z procesów trawienia przeżuwaczy i fermentacji organicznych odpadów rolniczych. Procesy związane z produkcją paszy, emisje związane z trawieniem zwierząt i zużycie energii w rolnictwie to obszary, na których można skoncentrować się w celu zmniejszenia wpływu rolnictwa na ślad węglowy. Wybór diety opartej na roślinach, ograniczenie marnotrawstwa żywności, a także wspieranie lokalnych producentów mogą pomóc w redukcji śladu węglowego związanej z żywnością.
ŻYWNOŚĆ A ŚLAD WĘGLOWY
Produkcja
Produkcja żywności to obszar, który znacznie wpływa na globalny ślad węglowy. Procesy związane z uprawą roślin, hodowlą zwierząt, produkcją nawozów, pestycydów i transportem żywności generują duże ilości emisji dwutlenku węgla. W przypadku hodowli zwierząt, emisje związane z trawieniem zwierząt oraz produkcją i transportem paszy są szczególnie istotne.
Dieta i konsumpcja
Dieta i konsumpcyjne nawyki mają bezpośredni wpływ na indywidualny ślad węglowy. Dieta bogata w produkty mięsne, zwłaszcza czerwone mięso, generuje nieporównywalnie większe emisje niż dieta roślinna. Wybór lokalnych i sezonowych produktów, ograniczenie marnotrawstwa żywności oraz zmniejszenie konsumpcji mięsa to działania, które mogą w znacznym stopniu zredukować nasz destrukcyjny wpływ na środowisko.
Redukcja emisji i zatrzymanie globalnego ocieplenia wymaga wspólnych działań na skalę globalną, zarówno na poziomie jednostek, społeczności, przedsiębiorstw, jak i państw. Działania jednostki, choć ważne, same w sobie nie są w stanie zatrzymać globalnego ocieplenia. Świadomość społeczna odgrywa o tyle istotną rolę, że to decyzją indywidualnych mieszkańców podejmowane są kluczowe wybory polityczne. Jednostki nie mogą być obciążone odpowiedzialnością za globalny stan klimatu. Osiągnięcie tego celu, jakim jest zatrzymanie globalnego ocieplenia, wymaga koordynacji działań na wielu poziomach:
ŚLAD WĘGLOWY A LEGISLACJA
Regulacje prawne odgrywają kluczową rolę w redukcji emisji gazów cieplarnianych i osiągnięciu celów związanych z ochroną klimatu, tworzą ramy prawne i ekonomiczne, które kształtują działania, państw, przedsiębiorstw i społeczeństwa w kierunku bardziej zrównoważonych praktyk:
Normy emisji: Wprowadzenie norm emisji określa maksymalne dopuszczalne ilości gazów cieplarnianych emitowanych przez różne sektory gospodarki. Takie normy obejmują zarówno sektor przemysłowy, transport, energetykę, jak i inne dziedziny. Działają one jako instrument regulacyjny, zobowiązując podmioty do ograniczania swoich emisji.
Systemy handlu emisjami (ETS): Wiele krajów i regionów wprowadziło systemy handlu emisjami, w ramach których emitentom przypisuje się limity emisji, a następnie umożliwia się handel przydzielonymi kwotami emisji. To narzędzie ekonomiczne stymuluje przedsiębiorstwa do ograniczania emisji, a jednocześnie pozwala na elastyczne dostosowywanie się do wymogów.
Pobieranie opłat za emisje: Wprowadzenie opłat lub podatków na emisje gazów cieplarnianych skłania firmy do redukcji swojego wpływu na klimat, poprzez zwiększenie kosztów związanych z emisjami. To narzędzie może być skuteczne w motywowaniu przedsiębiorstw do inwestowania w bardziej zrównoważone praktyki.
Wsparcie finansowe i ulgi podatkowe: Rządy często oferują wsparcie finansowe i ulgi podatkowe dla firm, które inwestują w technologie o niskich emisjach, odnawialne źródła energii czy inne zrównoważone praktyki. To działanie stymuluje innowacje i zmiany w strukturze produkcji.
Standardy efektywności energetycznej: Ustalanie norm i standardów efektywności energetycznej dla różnych sektorów, od transportu po budownictwo, sprzyja rozwojowi bardziej oszczędnych pod względem energii technologii i procesów produkcyjnych.
Wsparcie dla energii odnawialnej: Regulacje promujące rozwój i wykorzystanie energii odnawialnej, takie jak systemy subsydiów, taryf odnawialnych źródeł energii (FIT) czy cele odnawialne, wspierają przekształcenie systemów energetycznych w kierunku bardziej zrównoważonych źródeł energii.
Zakazy i ograniczenia emisji zanieczyszczeń: Regulacje prawne określające zakazy lub ograniczenia emisji zanieczyszczeń atmosferycznych mogą wpływać na technologie i procesy przemysłowe, zmuszając do stosowania bardziej ekologicznych rozwiązań.
KTO MUSI LICZYĆ ŚLAD WĘGLOWY?
W listopadzie 2022 roku Parlament Europejski zagłosował za przyjęciem, Dyrektywy o Raportowaniu w Zakresie Zrównoważonego Rozwoju (CSRD – Corporate Sustainability Reporting Directive). Głównym celem CSRD jest zwiększenie przepływu gospodarczego w kierunku bardziej zrównoważonych modeli biznesowych w całej Unii Europejskiej i wymaga od firm dzielenia się informacjami na temat sposobu monitorowania i zarządzania kwestiami środowiskowymi. Nakładając tym samym obowiązek monitoringu emisji gazów cieplarnianych.
Wprowadzenie wymagań przeprowadzonych jest stopniowo zgodnie z zaplanowanym harmonogramem:
Duże spółki (ponad 500 pracowników) zobowiązane są do składania raportów od 1 stycznia 2024.
Duże Przedsiębiorstwa tj. powyżej 250 pracownikóW i/lub osiągające obroty powyżej 40 milionów euro i/lub mające aktywa powyżej 20 milionów euro – będą musiały rozpocząć raportowanie od 1 stycznia 2025.
Małe i średnie (MŚP) oraz inne firmy notowane na giełdzie będą musiały raportować od 1 stycznia 2026. MŚP będą miały opcję wyboru i będą mogły zrezygnować z raportowania do roku 2028.
ANALITYKA ŚLADU WĘGLOWEGO-KORZYŚCI DLA BIZNESU
1. Przejrzystość działań prośrodowiskowych – żadnego greenwashingu!
Dane pomogą Ci zrozumieć wpływ Twojej organizacji na klimat na każdym etapie działalności ( cały łańcuchu wartości). Twój produkt lub usługa może być bardziej ekologiczny.
2. Zarządzanie
Zgodnie z zasadą – “Jeśli czegoś nie mierzymy – nie zarządzamy tym”.
Negatywny wpływ na środowisko możemy ograniczyć jedynie wiedząc, od czego zaczynamy. Wiedza, gdzie powstaje najwięcej emisji mamy możliwość ich eliminację lub redukcję.
3. Potrzeby konsumenckie
Rosnąca świadomość przekłada się na ich wybory, każdy produkt wymaga energii i transportu, aby go wyprodukować i dostarczyć na półki sklepowe (oraz zutylizować). Dlatego ważne jest aby konsumenci: wybierali produkty, których faktycznie potrzebują, unikając nadmiaru i marnotrawstwa; wybierali produkty trwałe i wysokiej jakości, tak aby służyły jak najdłużej; wybierali produkty lokalne.
4. Przyszłe korzyści finansowe
Zasady taksonomii, Zielony Ład i fundusze przeznaczone na odbudowę gospodarki po Covid-19, kredyty bankowe oraz wnioski o dofinansowania są dodatkowo punktowane – podmioty, które mają wiedzę o swoich emisjach mają większe szanse na ich otrzymanie.
REDUKCJA EMISJI A OFFSET
Redukcje emisji odnoszą się do działań podejmowanych w celu zmniejszenia ilości emitowanych gazów cieplarnianych do atmosfery. Stanowią bezpośrednią i trwałą zmianę w działalności, która prowadzi do faktycznej redukcji emisji gazów cieplarnianych. Przykładem jest inwestycja w bardziej efektywne technologie, korzystanie z odnawialnych źródeł energii, poprawa efektywności energetycznej, ograniczenie zużycia paliw kopalnych, itp. Offset to działanie kompensacyjne, które ma na celu zrównoważenie emisji gazów cieplarnianych, które nie zostały podjęte przez firmę lub osobę. Przykładem może być inwestowanie w projekty związane z wymianą źródeł energii w regionach ubogich, z zalesianiem, oczyszczaniem wód, produkcją energii odnawialnej czy redukcją emisji metanu. Chociaż offsety nie prowadzą do bezpośredniej redukcji emisji w miejscu, gdzie są generowane, mają na celu równoważenie ogólnego bilansu emisji poprzez wsparcie projektów ochrony środowiska, zwłaszcza w regionach świata, gdzie skutki globalnego ocieplenia są najbardziej dotkliwe. W praktyce, organizacje i jednostki często łączą obie strategie. Redukcje emisji są uznawane za priorytetowe, a offsety są stosowane tam, gdzie trudno jest osiągnąć natychmiastowe redukcje lub w obszarach, które wymagają bardziej długotrwałych działań. Warto jednak podkreślić, że stosowanie offsetów nie zastępuje konieczności bezpośredniego ograniczania emisji gazów cieplarnianych. Rozsądne podejście polega na łączeniu obu strategii, aby dążyć zarówno do bezpośrednich redukcji emisji, jak i zrównoważenia tych emisji, które są trudne do uniknięcia. Ważne jest również, aby offsety pochodziły z wiarygodnych i trwałych projektów, aby faktycznie przyczynić się do globalnej walki ze zmianami klimatycznymi.
Analityka (liczenie, badanie) śladu węglowego, czyli ilości emitowanych gazów cieplarnianych związanych z danym produktem, procesem lub działalnością, stało się kluczowym narzędziem w globalnej strategii walki ze zmianami klimatycznymi. Analiza cyklu życia i różnorodne metody pomiaru pozwalają na precyzyjne określenie wpływu na środowisko. Poza aspektem monitorowania emisji, obliczenia śladu węglowego stanowią podstawę podejmowania świadomych decyzji związanych z zrównoważonym rozwojem. Przedsiębiorstwa, organizacje i konsumenci coraz częściej uwzględniają je przy podejmowaniu decyzji, co wpływa na rozwój bardziej zrównoważonych praktyk. Jednakże, wyzwania związane z kompleksowością oceny, normami i transparentnością wymagają dalszych prac nad standaryzacją i doskonaleniem procesów obliczania śladu węglowego. W miarę rosnącej świadomości ekologicznej społeczeństwa, liczenie śladu węglowego staje się nie tylko narzędziem naukowym, ale również kluczowym elementem rynkowej odpowiedzialności i strategii zrównoważonego rozwoju.
Autorka: Marta A. Seweryn
Redakcja: Agnieszka T. Świderska
Carbon Footprint Foundation
